PARTICULIER INITIATIEF

Je zou als antiquaar of boekverkoper in de winkel een deel van een boekenkast of –tafel kunnen reserveren voor het THEMA VAN DE MAAND. Dat thema wordt dan niet bepaald door concerndiscipline of door algemene manifestaties als de Boekenweek, de Week van de Filosofie, de Week van het Spannende Boek, de Kinderboekenweek, en de Week van het Kookboek.

Het gaat om het particuliere initiatief van de ondernemer. Hij laat zien wat oorspronkelijkheid en inventiviteit betekent in het verkoopland van de boeken. Een thema zou kunnen zijn: MET ALLEEN HET BOEK ALS LEIDRAAD of ZONDER BOEK GEEN BOEK. Het gaat dan over boeken, waarin een boek een voorname rol speelt. Ik denk aan In de schaduw van de wind van Carlos Luis Zafón; De naam van de roos van Umberto Eco; De boekendief van Markus Zusak; Zo gemakkelijk kom je niet van boeken af (zou ook de titel van dit thema kunnen zijn) van Umberto Eco & Jean-Claude Carrière en Moedig zijwaarts van Ton Schimmelpennink.

Een boek dat ik onder dit thema rangschik in Tussen de regels (2015), één van de vele romans van Donna Leon die zich in Venetië afspelen en die ik tijdens vakanties zo graag lees, bij voorkeur in het vliegtuig: een goed middel tegen vliegangst. De plaatselijke rechercheur Brunetti krijgt te horen dat kostbare bladzijden gestolen zijn uit enkele zeldzame boeken van de bewaakte Venetiaanse bibliotheek. Er zijn boeken bij die geschonken zijn door een nog levende contessa. Het is de angst van antiquaren en bibliothecarissen: de onherstelbare schade die aan een boek wordt aangericht als er een bladzij uit wordt gesneden. Ik heb het niet over beunhazen die kostbare boeken versnijden, omdat de losse plaatjes ook geld opbrengen. Dat heet het kannibaliseren van een boek. Ik heb het over de boekenliefhebbers en professionals die de schoonheid van een boek net zo belangrijk vinden als de inhoud. Donna Leon geeft van die categorie een aardig voorbeeld: de natuurhistorische boeken waarin de feiten niet altijd kloppen maar de tekeningen oogstrelend zijn. Voor veel mensen gaat van zeldzame boeken en/of van heel mooi gemaakte boeken een fascinatie uit, die in een zeldzaam geval tot de misdaad kan leiden. Daar gaat Donna Leons roman over.

Verder met het Thema-van-de-Maand-idee dat ik nog een beetje uitwerk. In het begin moeten de klanten op het ‘themahoekje’ worden gewezen, op internet en in de winkel met een kaart vol informatie. Leesclubs kunnen er hun voordeel mee doen. Klanten kunnen na aanschaf van een boek, in een dummy schrijven of via internet doorgeven, welke titel de winkelier “vergeten” is. Onder de inzenders wordt een boekenbon of een bijzonder boek verloot. Op de informatiekaart bij het volgende thema, worden de aanvullingen op het vorige thema met naam (van de klant) en toenaam (het boek) vermeld. Klantenbinding noem je dat.

Ik sluit af met de realiteit van elke dag in antiquarenland. Op mijn columns krijg ik het commentaar dat ze te optimistisch zijn. Nu ben ik een cultuurpessimist, maar ik zie het niet als mijn taak bij de somberte te gaan neerzitten. Die is er natuurlijk wel. Na vele jaren kwam ik in Den Bosch; “vroeger” waren daar zes open antiquariaten, nu geen één meer. Maar ik word dan weer vrolijk als ik op de Haagse Boekenmarkt verneem dat er in Den Haag twee nieuwe antiquariaten komen, en nog vrolijker werd ik tijdens mijn tweemaandelijks bezoek aan Antwerpen, toen ik naast de twee vertrouwde antiquariaten in die buurt, vlakbij het Conscienceplein en mijn stamkroeg Quinten Matsijs, in de Wolstraat 2 het antiquariaat van Leon Lemahieu ontdekte. Ik vroeg argeloos naar werken van Slauerhoff en Lucebert en kreeg een aanbod te zien, inclusief twee niet vervalste gouaches van Lucebert, waar ik helemaal gelukkig van werd. Toen Leon vroeg wie ik was en ik antwoordde met: de biograaf van Slauerhoff en Lucebert, riep hij uit: ‘Bent u dé Wim Hazeu?’ Zo’n onthaal maakte ik niet eerder mee. Ja, daar hebben wij op z’n Vlaams op gedronken.